Contact
Zoeken
Arbeidsongeschiktheid verschilt sterk per gemeente: tot drie keer hoger in Limburg
Koen Kuijper
Het percentage arbeidsongeschikten in Nederland kan sterk verschillen per regio. In sommige gemeenten is het aandeel mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering zelfs drie keer zo hoog als in andere delen van het land.
Dat blijkt uit een analyse van AOVzzp.nl. Deze site heeft hiervoor gebruik gemaakt van cijfers van het Centrum Volksgezondheid, Zorg en Maatschappij van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu.
Gemiddelden en uitersten
Ongeveer 7 op de 100 Nederlanders heeft een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Onder mannen is dit percentage met 6,5 procent iets lager dan bij vrouwen (7,5 procent).
De regionale verschillen zijn echter groot. In gemeenten als Kerkrade, Brunssum en Heerlen is ruim 14 procent van de mensen tussen 15 en 65 jaar arbeidsongeschikt, terwijl dit in gemeenten als Staphorst, Blaricum en Laren slechts rond de 4 procent ligt.
Dat betekent een verschil van meer dan 300 procent tussen de uitersten.
Top 10 gemeenten met meeste arbeidsongeschikten
In de onderstaande tien gemeenten ligt het percentage inwoners met een arbeidsongeschiktheidsuitkering het hoogst.
| # | Gemeente | Percentage* |
|---|---|---|
| 1 | Brunssum | 14,9% |
| 2 | Kerkrade | 14,9% |
| 3 | Heerlen | 14,6% |
| 4 | Landgraaf | 14,5% |
| 5 | Pekela | 13,2% |
| 6 | Stadskanaal | 12,5% |
| 7 | Sittard-Geleen | 12,4% |
| 8 | Doesburg | 11,8% |
| 9 | Oldambt | 11,6% |
| 10 | Emmen | 11,3% |
Top 10 gemeenten met minste arbeidsongeschikten
In de onderstaande tien gemeenten ligt het percentage inwoners met een arbeidsongeschiktheidsuitkering het laagst.
| # | Gemeente | Percentage* |
|---|---|---|
| 1 | Staphorst | 4,0% |
| 2 | Lansingerland | 4,1% |
| 3 | Midden-Delfland | 4,1% |
| 4 | Montfoort | 4,1% |
| 5 | Wassenaar | 4,1% |
| 6 | Oegstgeest | 4,2% |
| 7 | Blaricum | 4,3% |
| 8 | Diemen | 4,3% |
| 9 | Amstelveen | 4,4% |
| 10 | Nuenen, Gerwen en Nederwetten | 4,5% |
Oorzaken
Hoewel dit niet specifiek is onderbouwd met cijfers zijn er een aantal waarschijnlijke redenen waarom sommige gemeenten een hoger aandeel arbeidsongeschikten hebben dan anderen.
AOVzzp.nl deed hierover een inventarisatie, bijvoorbeeld te kijken naar cijfers over gezondheid, inkomen, opleiding en arbeidsparticipatie.
Wat blijkt? De gemeenten met de hoogste percentages scoren over het algemeen slechter op gezondheid en arbeidsparticipatie. Daarnaast ligt het gemiddelde opleidingsniveau en inkomen in deze gemeenten lager dan bij gemeenten met en lager percentage uitkeringsgerechtigden.
“Bij de top 3, Brunssum, Kerkrade en Heerlen, speelt de vroegere mijnbouw een grote rol. Deze regio’s in Zuid-Limburg waren decennialang afhankelijk van zware, fysieke arbeid in de mijnen. De sluiting van de mijnen leidde tot langdurige werkloosheid, gezondheidsproblemen en economische achterstand.”
Bart Koenraadt (AOV-expert)
Pekela (plek 5) behoort bijvoorbeeld tot de armste gemeenten van Nederland, terwijl Stadskanaal (plek 6) te maken heeft met een relatief oudere bevolking. Oudere werknemers hebben een hogere kans op gezondheidsproblemen en uitval.
Gezondheid, opleidingsniveau en inkomen van grote invloed
Voor gemeenten met juist een laag percentage arbeidsongeschiktheid geldt over het algemeen dat één of meer van de volgende factoren een rol spelen:
- Demografische verschillen (jongere bevolking)
- Een betere algemene gezondheid van de inwoners
- Betere toegang tot goede zorg en preventie
- Een hoger opleidingsniveau, wat leidt tot minder fysiek belastend werk
- Hogere inkomens en daarmee meer financiële stabiliteit
- Een hogere arbeidsparticipatie en betere toegang tot passend werk
“In Staphorst speelt de sterke gemeenschapszin en het lokale bedrijfsleven een rol in het lage percentage mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering. De inwoners van bijvoorbeeld Blaricum, Wassenaar en Lansingerland hebben over het algemeen een hogere opleiding en minder fysieke belasting in hun werk. Bovendien is er voor hen meer keuzevrijheid op de arbeidsmarkt door de geografische ligging.”
Bart Koenraadt (AOV-expert)
Bronnen
Voor het samenstellen van dit onderzoek is gebruik gemaakt van de volgende bronnen:
- CBS
- VZinfo: cijfers sociaaleconomische status
- VZinfo.nl/arbeidsongeschiktheid
Voor meer cijfers kun je terecht op onze cijfers-pagina.
Koen Kuijper
Koen Kuijper staat bekend als dé trendwatcher binnen de AOV-wereld. Met zijn scherpe blik volgt hij het laatste nieuws en analyseert hij de recente ontwikkelingen.